Deze kwetsbare groep bestaat uit ongeveer 500.000 huishoudens veelal in de leeftijd tot 35 jaar, die hun eerste huis kochten na 2001. Een paar kenmerken van deze groep: de hypotheek is vaak hoger dan de waarde van de woning en er is nog geen overwaarde opgebouwd via aflossing of waardestijging, waardoor deze groep aankijkt tegen een groeiende potentiële restschuld.
Enorme belemmering
Hans André de la Porte, woordvoerder van Vereniging Eigen Huis (VEH): Deze gezinnen die met een (potentiële) restschuld zitten, vormen een enorme belemmering voor de doorstroming op de woningmarkt. Doordat banken restschuld niet meefinancieren, krijgen zij een nieuwe woning onmogelijk gefinancierd.
Klaarstaan bij problemen
Wij zouden graag zien dat banken en hypotheekadviseurs voor deze groep klaarstaan als er problemen dreigen met de maandelijkse hypotheekbetalingen en zij met vragen komen. Een hypotheekadviseur kan een overzicht maken van alle inkomsten en uitgaven, zodat een helder beeld ontstaat van de mogelijkheden en beperkingen. Soms kan hierbij een budgetcoach hulp bieden.
Huis behouden
Het belangrijkst is dat er op het moment dat er problemen zijn, gezocht wordt naar oplossingen waarmee het huis kan worden behouden. Een eerste stap kan hierbij zijn dat bezuinigd wordt op niet-noodzakelijke uitgaven. Een tweede stap is dan om de hypotheek tijdelijk aan te passen, bijvoorbeeld door tijdelijk een (gedeeltelijke) rentepauze in te lassen Ook kan gedacht worden aan ingrijpender maatregelen waarbij een bank een gedeelte van de hypotheek afboekt om een groter verlies bij gedwongen verkoop te voorkomen.
Wat voor deze groep de grootste dreiging vormt, zijn echtscheidingen en uit-elkaar-gaan. Daarna volgen werkloosheid en problemen met de eigen onderneming. Veel mensen hebben zonder gevoel van risico op twee inkomens een huis gekocht, waarvan de hypotheek niet te dragen is door één salaris.
Restschuld
Voor de crisis leverde dit bij uit elkaar gaan nog geen problemen op, omdat het huis vaak meer opbracht dan de waarde van de hypotheek, maar nu is dat andersom. De opbrengst is nu vaak niet genoeg om de schuld mee af te lossen, en daardoor blijft er een restschuld over die verdeeld moet worden. Dat maakt uit elkaar gaan in deze tijd extra moeilijk en kostbaar en vaak niet haalbaar.
Regels aangescherpt
Om deze groep in de toekomst beter te beschermen, zijn de hypotheekregels aangescherpt voor nieuwe gevallen. Er moet nu op hypotheken worden afgelost, waardoor de hypotheekschuld daalt en het risico op restschuld na verkoop afneemt.
Annuïtaire hypotheek
In de bezuinigingsvoorstellen van VVD, CDA, Groen Links, CU, D66 is een spaar- of beleggingshypotheek niet meer mogelijk, en kan men alleen nog een annuïtaire hypotheek krijgen. Ook wordt het maximale leenbedrag geleidelijk teruggebracht van 106 naar 100 procent. Mensen zullen dus eigen geld moeten meenemen als ze een huis kopen, want alles lenen is er niet meer bij.
Slecht voorstel
Om bij nieuwe hypotheken alleen de annuïteitenhypotheek nog te faciliteren met renteaftrek, vindt VEH een slecht voorstel. Het zorgt voor een tweedeling in de markt en is slecht voor de doorstroming, omdat bestaande gevallen bij verhuizing in een voor hen slechter regime komen. Dit ontmoedigt verhuizen.
